Jarmuż
Jarmuż to dwuletnia roślina z rodziny kapustowatych, której charakterystyczną cechą są długie, kędzierzawe liście w kolorze zielonym lub fioletowym. Rosną one na grubej łodydze, która osiąga do 110 cm wysokości. Warzywo jest bogate w witaminy C, K, A, a także silne przeciwutleniacze, takie jak karotenoidy. Wspiera układ sercowo-naczyniowy, wzmacnia odporność, oraz pomaga w profilaktyce chorób nowotworowych. W smaku jarmuż przypomina połączenie kapusty, brokułu i szpinaku. Można go spożywać na surowo, w sałatkach, lub poddawać obróbce termicznej. To wszystko sprawia, że jest on często stosowany u osób, które dbają o zdrowe odżywianie.
Jarmuż uprawia się zazwyczaj z rozsady, wysiewając nasiona między połową maja a czerwca. Roślina preferuje słoneczne miejsca z dobrą cyrkulacją powietrza oraz glebę gliniasto-piaszczystą o pH 6-7,5. Po wykiełkowaniu siewki należy przepikować do osobnych doniczek, a podrośnięty, gdy osiągnie wysokość 10-12 cm, można przenieść do gruntu. Roślinę należy obficie podlewać, zwłaszcza w upalne dni oraz gdy liściaste są w pełni rozwinięte. Co ważne, jarmuż jest odporny na mrozy, dobrze radzi sobie nawet przy -15°C. Dzięki temu zbiór można rozpocząć późną jesienią i kontynuować przez całą zimę. Warto również zauważyć, że jego liście są najsmaczniejsze właśnie po przemarznięciu.
Wartości odżywcze jarmużu
| Kalorie | 49 kcal na 100 g |
|---|---|
| Białko | 4,3 g na 100 g |
| Błonnik | 3,8 g na 100 g |
| Zawartość | witamina C, witamina K, witamina A, kwas foliowy |
| Właściwości zdrowotne |
Komu szczególnie zaleca się jedzenie jarmużu?
Jarmuż to niezwykle wartościowe warzywo, które powinno znaleźć się w diecie wielu osób. Szczególnie poleca się go osobom:
- Dbającym o zdrowie serca – zawarte w warzywie przeciwutleniacze pomagają chronić komórki przed stresem oksydacyjnym, co może wspierać prawidłowe funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego.
- Które chcą wzmocnić odporność – zawarta w nim witamina C oraz antyoksydanty skutecznie wspierają organizm w walce z infekcjami.
- Odchudzającym się – niska kaloryczność oraz wysoka zawartość błonnika pomaga utrzymać uczucie sytości.
- Osobom z anemią – jarmuż wspomaga produkcję czerwonych krwinek dzięki dużej zawartości żelaza.
- Dbającym o oczy – luteina i zeaksantyna w jarmużu wspierają zdrowie oczu.
Kto nie powinien spożywać jarmużu?
Jarmużu powinny unikać osoby z kamicą nerkową i dną moczanową. Dzieje się tak, ponieważ roślina zawiera wysokie ilości szczawianów, które mogą sprzyjać powstawaniu kamieni nerkowych. Unikać powinny go też ci z problemami tarczycy. Warzywo zawiera bowiem goitrogeny, które mogą obniżać stężenie jodu oraz prowadzić do zaburzeń w syntezie hormonów tarczycy.
Zastosowanie jarmużu w kuchni
Jarmuż to warzywo, które można przygotować na wiele sposobów. Świeże, młode liście doskonale nadają się do spożycia na surowo, stanowiąc wartościowy dodatek do sałatek czy koktajli. Starsze liście, ze względu na swoją strukturę, często poddaje się obróbce termicznej. Roślinę można gotować, i piec. Popularne jest również blanszowanie, czyli krótkotrwałe zanurzenie we wrzątku, a następnie schłodzenie w lodowatej wodzie. Zabieg ten pomaga zachować intensywny zielony kolor liści i poprawia ich teksturę. Warzywo można również dusić z dodatkiem czosnku i oliwy. Skutecznie podkreśla to jego smak i czyni go doskonałym dodatkiem do dań głównych.
Przykładowe potrawy z wykorzystaniem jarmużu:
- Chipsy z jarmużu – pokrojone liście skropione oliwą, posypane ulubionymi przyprawami i upieczone w piekarniku.
- Cytrynowe risotto z jarmużem i groszkiem – z dodatkiem białego wina i parmezanu.
- Szakszuka z jarmużem – potrawa na bazie jajek i pomidora z dodatkiem jarmużu.
- Kaszotto jaglane z jarmużem – danie przygotowane z kaszy jaglanej i boczniaków.
Przydatne wskazówki:
Wybór
Przy wyborze jarmużu należy zwrócić uwagę na jego liście — powinny być jędrne, głęboko zabarwione i kędzierzawe. Najlepsze będą egzemplarze bez oznak brązowienia, żółknięcia, małych dziur oraz z wilgotnymi i twardymi łodygami. Ponadto lepiej wybierać te, które mają mniejsze liście, gdyż są delikatniejsze i mają łagodniejszy smak.
Jak przechowywać jarmuż?
Jarmuż najlepiej przechowywać w lodówce, w foliowym woreczku z dziurkami i owinięty wilgotnym ręcznikiem papierowym. W takiej postaci zachowa świeżość przez około tydzień. Roślinę można też mrozić. Przed tym warto oddzielić miękkie liście od twardych łodyg, blanszować ją przez 2 minuty, a następnie osuszyć i umieścić w szczelnych woreczkach. W tej postaci warzywo można przechowywać maksymalnie do 8 miesięcy.
Jak jeść jarmuż?
Jarmuż można spożywać na różne sposoby. Najlepiej jeść go na surowo – to właśnie w takiej postaci ma najwięcej właściwości zdrowotnych. Można go również blanszować, smażyć lub gotować na parze.
